Φαναριώτικα Κάλαντα Χριστουγέννων

  Τα παραδοσιακά Φαναριώτικα κάλαντα των Χριστουγέννων

   Η εορτή των Χριστουγέννων αποτελούσε και για τους Φαναριώτες όπως και για όλο τον Χριστιανικό Ελληνικό πληθυσμό της Ανατολικής Θράκης μία πολύ σημαντική ημέρα. Όλοι περίμεναν με μεγάλη ανυπομονησία την ημέρα αυτή. Για τους μεγάλους αποτελούσε μία ευκαιρία να ξεφύγουν από την καθημερινότητα και τα βάσανα της ζωής τους , περιμένοντας να λάβουν την ευλογία πηγαίνοντας στην εκκλησία, ενώ για τους μικρούς μια ευκαιρία για να καλαντήσουν (τραγουδήσουν) τα παραδοσιακά κάλαντα και να γεμίσουν τις τσέπες τους με γλυκίσματα και παράδες (χρήματα).

      Τα παραδοσιακά Φαναριώτικα κάλαντα λεγόντουσαν από τα  παιδιά του χωριού , τα οποία  την παραμονή των Χριστουγέννων 24 Δεκεμβρίου μετά το κάλεσμα της καμπάνας της εκκλησίας για τον εσπερινό κρατώντας μικρά φαναράκια και οργανωμένα σε ομάδες ξεχύνονταν στα σοκάκια του χωριού για να προαναγγείλουν την Γέννηση του Θεανθρώπου .

       Τα κάλαντα που τραγουδιόνταν στο Φανάρι μοιάζουν με τα κάλαντα άλλων περιοχών αλλά ταυτόχρονα έχουν μεγάλες διαφορές και στα λόγια όπως και στον τρόπο με τον οποίο τα τραγουδούσαν. Περιελάμβαναν παινέματα τόσο για τον νοικοκύρη όσο και για τα παιδιά του. Άλλα παινέματα για τον γιο και άλλα για την κόρη.

              

Χριστούγεννα πρωτούγεννα  ,τωρά Χριστός γεννιέται

Τωρά Χριστός θα γεννηθεί , εχμέ χαρά μεγάλη.

Ολά τα’ αγγέλια χαίρονται και τα δεμόνια κλαίνε

Και η κερά η Παναγιά η κάθαρο Μαρία

Που λούγνταν και χτενίζονταν με το καθαρονέρι ,

Η Παναγιά φίλευε και το Χριστό κερνούσε.

Και την Αγία Δέσποινα Χριστός παρακαλούσε ,

δια να δώσει τα κλειδιά και να τον συργιανίσει.

Να διεί τις αρχοντολογιές ,σακούλες βουλωμένες ,

να διεί και τις φτωχολογιές λαμπάδες αναμμένες,

να διεί και τα μωρά παιδιά πάν ‘ στα κυπαρισσάκια

που κελαϊδούνε έμορφα σαν τα περιστεράκια ,

που παίζουν το χρυσόμηλο και λησμονούν τις μάνες.

Εσένα πρέπ ‘ αφέντη μου ,στις λίρες να καθίσεις

με το να χέρι να μετράς και τ’ άλλο να δανείζεις ,

και πάλι ξαναπρέπει  σου καράβι ν ‘αρματώνεις.

και τα σχοινιά του καραβιού να τα μαλαματώνεις ,

και πάλει ξαναπρέπει σου καρέκλα ασημένια ,

για ν ’ακουμπήσει η μέση σου η μαργαριταρένια

και πάλι ξαναπρέπει σου κορώνα στο κεφάλι ,

διά να σε τιμήσωσι μωροί τε και μεγάλοι.

Σ ‘ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε πετρά να μη ραϊσει κι ‘ο νοικοκύρης του σπιτιού να μας καλόκαρδίσει

ή

χιλιά χρόνια να ζήσει

ή

χρονιά πολλά να ζήσει 

         

Πηγές: 

1. Αρχιμανδρίτης Γερμανός _Γεώργιος Κομνηνός(1980). Η Σηλυβρία ,Το Φανάρι ,Το Όλβιο.  Εκδόσεις: Ορφανίδης , Θεσσαλονίκη

2. Θρακικό Κέντρο Ελλάδος (1928). ΘΡΑΚΙΚΑ , Σύγγραμμα ,Περιοδικόν. Αθήνα